KĄCIK LOGOPEDYCZNY

MOWA JEST PODSTAWOWĄ FORMĄ POROZUMIEWANIA SIĘ MIĘDZY LUDŹMI.

Najczęściej to dzięki niej komunikujemy się ze światem, wyrażamy swoje uczucia, emocje.

Mowa nie kształtuje się z dnia na dzień. To proces, który trwa latami, czyli od narodzin do około
6 - 7 roku życia i dzieli się na cztery okresy:

- okres melodii - trwa od urodzenia do pierwszego roku życia. Początkowo dziecko komunikuje się ze światem za pomocą krzyku.
Pomiędzy 2 - 3 miesiącem niemowlęta zaczynają głużyć, czyli wydawać dźwięki typu: „eeeeee - uuuu”, „buuuuu”. Niemowlęta z wadą słuchu także głużą.
  Około 5 - 6 miesiąca życia pojawia się gaworzenie, czyli świadome naśladowanie usłyszanych wcześniej dźwięków mowy. Pojawiają się wtedy ciągi sylab. Dzieci z niedosłuchem lub głuchotą nie gaworzą.
  Około 7 - 8 miesiąca dziecko zaczyna reagować na mowę, odwraca głowę w kierunku osoby mówiącej, obserwuje jej usta, podtrzymuje kontakt wzrokowy. W słowniku dziecka możemy zaobserwować samogłoski: a, o, e, y i spółgłoski m, p, b, t, d. Około 1 roku życia pojawiają się pierwsze słowa.   

- okres wyrazu - przypada na drugi rok życia dziecka. Jest to bardzo dynamiczny okres rozwoju mowy, w którym rozwija się przede wszystkim bierny słownik dziecka. Dziecko rozumie dużo więcej słów i zdań niż jest wstanie samodzielnie wypowiedzieć.
   W tym okresie doskonaleniu ulega artykulacja: m, p, b, t, d, pojawia się n, k, ś, ć czasem ź, dź. Charakterystyczne jest upraszczanie wyrazów poprzez wypowiadanie pierwszej lub ostatniej sylaby, np. daj - da, zobacz - obać, miś - mi.

- okres zdania - przypada między drugim a trzecim rokiem życia. Dziecko zaczyna wówczas budować zdania, początkowo bardzo proste, stopniowo przechodzące w dłuższe wypowiedzi. Wymawia już prawidłowo samogłoski oraz spółgłoski: p, b, m, f, w, k, g, h, t, d, n, l, ś, ź, ć, dź. Wymienione głoski jeszcze nie zawsze są pełnowartościowe i bywają zastępowane łatwiejszymi w realizacji, zwłaszcza w trudniejszych zestawieniach.

- okres swoistej mowy dziecięcej - przypada na okres przedszkolny. Nadal poszerza się zasób słownictwa i umiejętność budowania zdań złożonych. Dziecko 3 - letnie powinno prawidłowo wymawiać już wszystkie samogłoski i spółgłoski: p, b, m, f, w, ś, ź, ć, dź, ń k, g, h, t, d, n, l, ł, j. Powinny pojawić się również głoski s, z, c, dz, choć mogą być jeszcze zastępowane głoskami ś, ź, ć, dź. R najczęściej wymawiane jest jako
l lub j, natomiast f bywa zastępowane przez h.

Dziecko 4 - letnie poprawnie realizuje już szereg s, z, c, dz, a pięciolatek sz, ż, cz, dż. Sześciolatek powinien wymawiać poprawnie wszystkie głoski, włącznie zgłoską r.

Należy pamiętać, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie i niewielkie opóźnienia rozwoju mowy nie powinny być powodem do niepokoju.

 

W procesie kształtowania mowy dziecka podstawową rolę odgrywają osoby, z którymi dziecko najczęściej przebywa, czyli rodzice.

 

DRODZY RODZICE!

 

Dbajcie o to, aby dać dziecku jak najlepszy wzór do naśladowania. Nie używajcie zdrobnień i nie zniekształcajcie wyrazów.
Mówcie do swojego dziecka powoli i wyraźnie. Rozmawiajcie z nim, aby stymulować rozwój jego mowy. Czytajcie mu codziennie bajki odpowiednie do jego wieku.

 

 

Bibliografia:

Czaplewska E. Diagnoza zaburzeń rozwoju artykulacji w: Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki, Sopot 2012

Minczakiewicz E. Mowa - Rozwój - Zaburzenia - Terapia, Kraków 1996

Styczek I. Logopedia, PWN, Warszawa 1979

Dąbrowska K. Rozwój mowy dziecka, Osesek.pl

 

ĆWICZENIA ODDECHOWE

 

 

Oddychanie jest naturalną czynnością fizjologiczną, niezbędną do życia, a także bardzo ważną dla poprawnego mówienia oraz prawidłowego rozwoju i funkcjonowania aparatu artykulacyjnego.
  Ćwiczenia i zabawy oddechowe stanowią ważny element w terapii logopedycznej dziecka, ponieważ nieprawidłowy oddech wpływa niekorzystanie na wymowę.W dzień i podczas snu dziecko powinno oddychać nosem. Taki tor oddechowy zapewnia właściwy rozwój aparatu artykulacyjnego.  Oddychanie przez usta powoduje, że powietrze przepływające ponad językiem utrudnia jego właściwą pionizację.
   W czasie mówienia powietrze wdychane jest głównie ustami a wydychane ustami lub nosem,
w zależności od wypowiadanych dźwięków. Prawidłowy oddech podczas wypowiedzi to rytmiczny szybki wdech wykonany bez podnoszenia ramion i powolny, długi wydech, podczas którego odbywa się wypowiedź.

 

Celem ćwiczeń oddechowych jest:

• poszerzenie pojemności płuc,
• wydłużenie fazy wydechowej
• wyrobienie umiejętności szybkiego, pełnego wdechu,
• dostosowanie długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi,
• wzmocnienie mięśni biorących udział w oddychaniu,
• zsynchronizowanie pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.

Ćwiczenia oddechowe wykonujemy:

• w przewietrzonym pomieszczeniu
• przed jedzeniem lub 2–3 godziny po posiłku
• systematycznie 2–3 razy dziennie przez ok. 2–3 minuty.

 

Przykładowe ćwiczenia oddechowe:

•  dmuchanie na wiatraczek, piórka, kłębuszki waty, papierowe kulki lub piłeczki,
•  puszczanie baniek mydlanych,
•  „balonik” – naśladowanie dmuchania balonu,
•  nadmuchiwanie balonika,
•  „zmarznięte ręce” – dmuchanie na ręce, bo zmarzły,
•  gwizdanie na jednym wydechu,
•  dmuchanie na własną grzywkę,
•  liczenie na jednym wydechu,
•  wykonanie wdechu i zdmuchiwanie świeczki (powoli lub szybko) na wydechu,
•  zdmuchiwanie kartki papieru z gładkiej powierzchni,
•  wąchanie kwiatów – wdech i wydech nosem,
•  przenoszenie słomką skrawków papieru, kawałków gąbki, papierowych kółek do pojemniczka,
•  dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą (wywoływanie burzy),
•  dmuchanie na papierowe łódki lub styropianowe zabawki na powierzchni wody,
•  dmuchanie w balonik, żeby nie opadł na podłogę,
•  wdech z unoszeniem ramion do góry, wydech z opadaniem ramion,
•  chuchanie na „zmarznięte” ręce,
•  chuchanie na gorącą zupę, żeby wystygła,
•  naśladowanie odgłosów zwierząt np. : syczenie węża, szczekanie psa, pohukiwanie sowy,
•  naśladowanie śmiechu ludzi: HA HA HA, HU HU HU, HE HE HE, HI HI HI,
•  naśladowanie odgłosów z otoczenia: sygnał karetki, szum wiatru, bicie zegara.

 

UDANEJ ZABAWY!!!

 

ĆWICZENIA JĘZYKA

    Jeżeli mięśnie języka są zbyt słabe, wówczas język nie może wykonywać precyzyjnych ruchów potrzebnych do realizacji wielu głosek.

    Jak można temu zaradzić? Oczywiście poprzez systematyczne ćwiczenia…

 

• „Malowanie sufitu” – jama ustna szeroko otwarta, język przesuwa się po podniebieniu w przód i w tył.
• Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
• Kląskanie językiem.
• Wysuwanie języka w przód i cofanie go w głąb jamy ustnej.
• „Wahadełko” – kierowanie języka w kąciki ust bez dotykania językiem warg i zębów.
• Mlaskanie.
• Wymawianie sylab la, la, la… lo, lo, lo… le, le, le… przy szeroko otwartych ustach, bez poruszania brodą a jedynie językiem.
• Opieranie języka na dolnej wardze i układanie go na przemian w kształcie „grota” (wąski) i „łopaty” (szeroki).
• Wypychanie językiem policzków oraz dolnej i górnej wargi.
• „Zaglądanie językiem do gardła” - przesuwanie czubka języka od zębów po podniebieniu jak najdalej w głąb jamy ustnej.
• „Wąż” – przeciskanie języka między zębami.
• Układanie języka w rynienkę.
• „Liczenie zębów”- dotykanie czubkiem języka po kolei wszystkich zębów na górze i na dole.
• „Liczenie gwiazd na niebie” – dotykanie czubkiem języka różnych punktów na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach.
• Wymawianie głosek [a – l] bez poruszania brodą, przy szeroko otwartych ustach. Czubek języka unosimy za górne zęby do wałka dziąsłowego.
• „Zziajany piesek” – wysuwanie języka daleko na brodę.
• Zlizywanie dżemu lub nutelli z podniebienia przy szeroko otwartych ustach.
• Zlizywanie dżemu, nutelli, serka itp. z talerza – ćwiczenie mało eleganckie, ale świetnie gimnastykuje język!

 

ĆWICZENIA WARG

 

   Ćwiczenia warg pomagają w dokładnej i wyraźnej artykulacji, szczególnie samogłosek. Wzmacniają mięsień okrężny ust, co wpływa na utrwalenie prawidłowego toru oddechowego. Jest to szczególnie istotne u dzieci, które mają stale lub często otwartą buzię, ponieważ ćwiczenia warg pomagają swobodniej domykać usta podczas oddychania.
   Ćwiczenia powinny być prowadzone codziennie przez 5 - 10 minut. Trzeba jednak pamiętać, że czas i ch trwania należy dostosować do indywidualnych możliwości dziecka. 

Przykłady ćwiczeń usprawniających wargi:

 

* wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i
dolnej,
*chwytanie wargami drobnych okruszków np. chrupek, ciastek,chleba,
* oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”,
* zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”,
* naprzemienne wymawianie „ i – u”,
* nadymanie policzków (nadmuchany balonik),
* robienie wąsów z chrupek - umieszczamy długi chrupek kukurydziany pomiędzy nosem 
 a górną wargą i próbujemy utrzymać go jak najdłużej,
* cmokanie,
* parskanie,
* masaż warg zębami ( górnymi zębami masujemy dolną wargę a dolnymi górną),
* mocne wymawianie "pa, pa...", 
* dmuchanie na płomień świecy, na skrawek papieru lub piłkę ping-pongową,
* zabawa w dźwig - przenoszenie chrupek z jednego talerzyka na drugi,
* wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.,
* wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”,
* wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo i w lewo,
* wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.

 

Pamiętajmy!

 Efektywność ćwiczeń możliwa jest tylko poprzez wielokrotne powtarzanie!
 

 

ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO:

 

     Podniebienie miękkie bierze udział w artykulacji wszystkich głosek ustnych (przypomnijmy, że nosowe są tylko 4: ą,ę,m,n :)). Unosząc się, oddziela przestrzeń gardła od nosogardła, dzięki czemu podczas artykulacji powietrze trafia do jamy ustnej. Trening podniebienia miękkiego jest szczególnie ważny dla prawidłowej realizacji głosek k i g oraz przy problemach z nosowaniem inaczej zwanym rynolalią. Jest to wada wymowy polegająca na artykułowaniu głosek ustnych w ten sposób, że powietrze wydobywa się nie tylko ustami,
ale i nosem. U zdrowych dzieci nosowanie często wynika z niedostatecznej sprawności podniebienia miękkiego.
     Proponuję więc kilka ćwiczeń, które pomogą poprawić ruchomość tego narządu i wpłyną na jakość wymowy.

Przykłady ćwiczeń usprawniających podniebienie miękkie:

• swobodne oddychanie z otwartą buzią i obserwacja w lusterku podniebienia miękkiego –  przy wymowie „aaa” języczek się unosi (ćwiczenie ma uświadomić dziecku, nad czym pracuje),
• ziewanie z opuszczoną nisko szczęką, język leży swobodnie na dnie jamy ustnej,
• oddychanie przy szeroko otwartej buzi tak, żeby powietrze wchodziło tylko przez nos, a wychodziło tylko przez usta – ruchy podniebienia miękkiego obserwujemy w lusterku,
• oddychanie głęboko tylko nosem przy zamkniętej buzi,
• kaszlenie z wysuniętym na zewnątrz językiem,
• płukanie gardła ciepłą wodą tzw. gulgotanie,
• oddychanie głęboko z otwartą buzią przy zaciśniętych skrzydełkach nosa,
• przenoszenie skrawków papieru za pomocą rurki (wciąganie powietrza),
• chrząkanie,
• chrapanie na wdechu i na wydechu,
• chuchanie,
• wymawianie głosek [g], [k] z samogłoskami, sylaby np. ak, ka, ku, aka, oko, uku, ga, go, ge ...,
• oddychanie wyłącznie przez usta lub wyłącznie przez nos.

 

 

ĆWICZENIA ŻUCHWY

 

    Ćwiczenia żuchwy (szczęki dolnej) to najprostsze ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy potrzebną do artykulacji poszczególnych dźwięków. Wynikają z podstawowych czynności fizjologicznych człowieka, takich jak ziewanie czy jedzenie.

 

Przykłady ćwiczeń żuchwy:

* ziewanie,

* robienie kółek żuchwą – raz w prawo, raz w lewo,

* „zamiatanie” żuchwą – przesuwanie przy otwartej buzi dolnej szczęki rytmicznie na boki, najpierw powoli, a potem coraz szybciej,

* „krowa” – naśladowanie przeżuwania,

* „zamykanie i otwieranie domku” – szerokie otwieranie ust, jak przy wymawianiu głoski a,

* „grzebień” – wysuwnie żuchwy, zakładanie i poruszanie dolnymi zębami po górnej wardze. Cofanie żuchwy, zakładanie i poruszanie górnymi zębami po dolnej wardze,

* „małpka” – maksymalne wysuwanie żuchwy do przodu i nagryzanie dolnymi zębami górnej wargi,
 

* guma do żucia - żucie gumy lub naśladowanie żucia,

* opuszczanie żuchwy – powolne opuszczanie żuchwy, do momentu jak najszerszego otwarcia buzi,


* „sekator” – (nożyce do ścinania żywopłotu) zęby są ramionami sekatora.  Szerokie otwieranie buzi i ... ciach! Zamykanie. Otwieranie... ciach! Zamykanie.

* ”głodna kózka” – koza gryzie trawę – naśladowanie przeżuwania – przesuwanie żuchwy raz w lewą, raz w prawą stronę,

* „wielbłąd” – wsuwanie dolnej wargi pod górne zęby (lub nagryzanie dolnej wargi – jak najgłębiej),

* „huśtawka” – wysuwanie i cofanie dolnej wargi i żuchwy przy rozchylonych wargach.

 

        Ćwiczenia żuchwy powtarzamy 3 -5 razy.

 

 

GŁOSKI CISZĄCE

 

   Głoski szeregu ciszącego, czyli ś, ź, ć i dź są pierwszymi z głosek dentalizowanych, które pojawiają się w mowie dziecka. Według przyjętych norm, powinny się one prawidłowo wykształcić w 3 roku życia dziecka. Nie zawsze jednak tak się dzieje, niekiedy są one opuszczane, zastępowane innymi głoskami lub deformowane.

Jakie mogą być tego przyczyny?

Następujące:

-nieprawidłowa budowa anatomiczna narządów mowy

-niska sprawność motoryczna narządów mowy

-naśladowanie złych wzorców

 -choroby górnych dróg oddechowych

-upośledzenie słuchu  - niedostateczne różnicowanie dźwięków

- dysfunkcje oddechowe.

 

Podczas wymawiania głosek szeregu ciszącego, czubek języka spoczywa

na dole jamy ustnej, tuż za dolnymi zębami. Jego środek jest uniesiony

ku górze i przybliżony  do podniebienia.  Zęby są zbliżone do siebie.

 

 

    Wydaje się banalne, ale dzieci czasami mają tak mocno ugruntowane swoje nawyki, że wywołanie tych głosek wcale nie jest takie łatwe. Jak w takim razie pomóc dziecku?

ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE DO UZYSKANIA GŁOSEK CISZĄCYCH:

• Liczymy czubkiem języka dolne ząbki od wewnątrz.
• Mocno ssiemy cukierek środkiem języka.
• Bawimy się w malowanie czubkiem języka dolnych ząbków od wewnątrz.
• „Koci grzbiet” – czubek języka opieramy o dolne zęby, a środek języka unosimy do góry do podniebienia.
• Naprzemiennie dotykamy czubkiem języka górnych i dolnych dziąseł od wewnątrz , przy szeroko otwartych ustach.
• Wymawiamy głośno: iiiii, hihihihihi, ihi ihi ihi, jjjjjjja.
• Próbujemy jak najmocniej dociskać język do dolnych zębów od wewnątrz.
• Zlizujemy miód czy dżem z wałka dziąsłowego dolnego (tuż za dolnymi zębami).
• Ćwiczymy wargi robiąc naprzemiennie „ryjki i uśmiechy” czyli u-i-u-i-u-i (przesadnie rozciągamy usta w uśmiechu).

    Jeśli dziecko w ogóle nie wymawia głosek ś, ź, ć, dź, powinien je najpierw wywołać logopeda, by uniknąć deformacji. Poniższe ćwiczenia wykonujemy, gdy wymowa ich jest nieutrwalona, czyli dziecko czasami poprawnie realizuje głoskę, a czasami zamienia ją na inną.

 

ĆWICZENIA UTRWALAJĄCE GŁOSKI CISZĄCE:

Ś

• Wymawiamy krótko – ś, ś, ś, ś, ś, ś.
• Wymawiamy długo – śśśśśśśśśśśśśś.
• Wołamy: a – sio……., siu siu……., taś, taś………, hop – siup……………..
• Wymawiamy: – sia, sio, siu, sie, si, aś, oś, eś, uś, iś.
• Wyrazy do powtórzeń z głoską ś:
  - w nagłosie: siad, siano, siada, sień, siedem, świt, siodło, święto, śmietana, ślimak,
  - w śródgłosie:  mamusia, jesion, kisiel, misie, osiołek, owsianka, baśń, naleśnik, jaśmin ,
  - w wygłosie: oś, coś, gęś, ktoś, struś, wieś, ptyś.

Ź

• Wymawiamy krótko – ź,ź,ź,ź,ź,ź,ź.
• Wymawiamy długo – źźźźźźźźźź.
• Powtarzamy: zia, zio, ziu, zie, zi, izia, izie, izio, iziu, izi.
• Wyrazy do powtórzeń z głoską ź:
  - w nagłosie: ziarno, ziele, zielnik, zielony, ziemia, ziemniak, ziółko, źrebię, zima, zimno,
  - w śródgłosie: bazie, buzia, guzik, koziołek, poziomka, bliźniak, kuźnia, woźny, tuzin.

Ć

• Wymawiamy krótko – ć,ć,ć,ć,ć,ć.
• Wymawiamy długo – ććććććććććć.
• Powtarzamy: cia, cio, cie,ciu, ci, ać, oć,eć, uć ić, yć.
• Wołamy: kici – kici……., ćwir, ćwir………..ciiiiiii…………cip, cip……….
• Wyrazy do powtórzeń z głoską ć:
   - w nagłosie: ciało, cień, cielak, ciekawy, ciepło, cicho, ciocia, ćma, ćwiek, ćwierć,
   - w śródgłosie: babcia, bocian, kociak, kociołek, leciutki, łakocie, pociąg, plecionka,
   - w wygłosie: być, dąć, mieć, grać, nać, pić, myć, dbać, biegać, kopać, kupić, pływać, mówić.

DŹ

 

• Wymawiamy krótko – dź, dź, dź, dź.
• Wymawiamy długo –  dzia, dzio, dziu, dzie, dzi • adzia, odzio, udziu, edzie, idzi.
• Wyrazy do powtórzeń z głoską dź:
   - w nagłosie: dziadek, działo, dzianina, dzień, dziękuję, dziura, dziupla, dzik,
   - w śródgłosie: budzik, grudzień, łodzie, niedziela, tydzień, gwoździe.

 

 

GŁOSKI SYCZĄCE

 

   Głoski szeregu syczącego, czyli s, z, c, dz powinny się pojawić pod koniec 3 roku życia. Jeżeli pomimo ukończenia 3 lat maluch:
- uparcie zmiękcza wyrazy („plosię”-proszę);
- wypowiada wprawdzie głoski syczące, ale podczas mówienia wkłada język między zęby (seplenienie międzyzębowe);
- pomija głoski w wyrazie i nie realizuje ich przez to wcale;
- zastępuje je innymi głoskami.
- gdy głoski brzmią inaczej, nieczysto
konieczne jest podjęcie intensywnej pracy z logopedą oraz pracy rodziców
z dzieckiem w domu.

 

 

Podczas artykulacji głosek syczących, język spoczywa na dole jamy ustnej, jego czubek lekko przylega do dolnych zębów, a boki są lekko uniesione.
Wargi są rozciągnięte, jak podczas mówienia samogłoski „iiiiiiii”.

Zęby są złączone.

 

ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE DO UZYSKANIA GŁOSEK SYCZĄCYCH:

· wysuwamy język do przodu;
· układamy język szeroki i wąski;
· ułożenie języka za dolnymi zębami;
· cofamy język w głąb jamy ustnej;
· oblizujemy językiem wewnętrzną powierzchnię dolnych zębów;
· dotykamy czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski „e”;
· liczymy czubkiem języka dolne zęby po wewnętrznej stronie;
· zlizujemy czubkiem języka dżem lub masło czekoladowe z dolnych dziąseł;
· „wymiatanie śmieci” – energiczne wyrzucamy czubek języka zza dolnych zębów.
 

Jeśli dziecko w ogóle nie wymawia głosek s, z, c, dz, powinien je najpierw wywołać logopeda, by uniknąć deformacji. Poniższe ćwiczenia wykonujemy, gdy wymowa ich jest nieutrwalona, czyli dziecko czasami poprawnie realizuje głoskę, a czasami zamienia ją na inną.

ĆWICZENIA UTRWALAJĄCE GŁOSKI SYCZĄCE:

w sylabach:
sa, so, se, su, sy
a-sa, o-so, e-se, u-su, y-sy
as, os, es, us, ys
sas, sos, ses, sus, sys
sasa, soso, sese, susu, sysy

· w wyrazach:
sałata, sanki, sandały, seler , sad, syrena, sok, serek, sól, sen, sukienka, sopel, syn, itp.;
klasa, osa, kasa, łysy, boso, wesele, miska, masło, mazak, kosa, piasek, rosa, itp.;
nos, las, pas, lis, bas, kłos, głos, pies, głaz, długopis, adres, tygrys, ananas, arbuz, kaktus, itp.;

· w wyrażeniach:

surowy seler
stado saren
samochód osobowy     
stary stół                   
smaczna sałata           
strome schody              
pusty słoik                 
wąski pasek               
sosnowe deski
kostka masła
spokojny piesek

· w zdaniach:

Stefek ma sanki.
Sylwia ma wesołego psa.
W sklepie sprzedają sałatę.
Na stole stoi słoik.
Na półmisku jest mięso.
Lis ucieka do lasu.
Na basenie jest wesoło.
Wiosną kwitną sady.

 

Przy wymowie głosek sz, ż, cz, dż, czyli głosek szumiących, język jest ułożony "
w łyżeczkę" z bokami dociśniętymi do dziąseł. Powietrze podczas wymowy tej głoski powinno wypływać dość wąskim strumieniem przez przednie zęby.

 

ĆWICZENIA PRZYGOTOWUJĄCE DO UZYSKANIA GŁOSEK SZUMIĄCYCH:

Ćwiczenia języka:

 

- kląskamy językiem - naśladujemy odgłos konia uderzającego kopytami o bruk,

- żujemy brzegi języka zębami trzonowymi, w celu rozciągania całej jego powierzchni (jeśli dziecko nie potrafi - zaczynamy od mlaskania),

 Podczas tych ćwiczeń usta są otwarte:

- wysuwamy szeroki język na zewnątrz jamy ustnej i cofamy go do jamy ustnej,

- „myjemy sufit w buzi/ myjemy podłogę w buzi” –  na zmianę czubkiem  języka,

- zlizujemy czubkiem języka z podniebienia, np. nutellę, miód, itp.

- wydmuchujemy powietrze przez zwinięty język w tzw. rynienkę: boki języka przylegają do górnych dziąseł,

- „myjemy zęby językiem” - oblizujemy językiem górne zęby po wewnętrznej stronie,

- „liczymy ząbki” – dotykamy czubkiem języka po kolei górne zęby po wewnętrznej stronie,

- śpiewamy melodię na sylabach: la, lo, le, lu, ly.

 

Ćwiczenia warg:

 

- „ptaszek - żaba” – układamy wargi na zmianę w kształt dziobka, a następnie je rozsuwamy do uśmiechu,

- cmokamy ustami – naśladujemy posyłanie całusków (wargi mocno wysunięte do przodu),

- wysuwamy zaokrąglone wargi do przodu w kształcie ryjka świnki,

- „rybka” – wysuwamy wargi do przodu, a następnie naprzemienne je otwieramy i zamykamy,

- wydajemy odgłosy (z „intensywną pracą” warg – wargi wysuwają się do przodu podczas wymowy głoski [u]):

krowy - mu, mu,

kukułki - kuku, kuku,

sowy - hu, hu,

psa - hau, hau,

rybki - plum, plum,

pukania - puku, puku,

uderzania - buch, buch,

chodzenia - tupu, tupu.

 

Ćwiczenia wstępne:

 

Wykonujemy przy szeroko otwartych ustach i po uświadomieniu dziecka, że czubek języka ma uderzać o wałek dziąsłowy:

- powtarzamy szybko głoskę llllll...,

- powtarzamy szybko głoski: ttttt..., dddd..., nnnn…,

- powtarzamy szybko: tdn, tdn…

 

 

Ćwiczenia głosek szumiących w sylabach: 

 

sza       szo      szu     sze     szy

asza      oszo      uszu     esze       yszy

asz     osz     usz     esz     ysz

 

Ćwiczenia głosek szumiących w wyrazach:

w nagłosie:

szafa, szachy, szalik, szabla, szachownica, szajka, szal, szalik, szakal, szatnia, szałwia, szampon, szarak, szaro, szopa, szopa, szok, szoruje, szuka, szumi, szura, szufelka, szuflada, szef, szelki, szeroki, Szymon, szyja, szyba, szybko itp.

w śródgłosie:

kasza, pasza, Masza, grusza, klisza, kosze, proszę, muszę, kalosze, bambosze, nosze, uszy, prószy, puszek, kaszel, maszyna, muszelka, kwiatuszek, leniuszek, koszula, koszyk, koszykówka, kiszenie, kiszonka, pyszałek, ptaszek itp.

w wygłosie:

mysz, tusz, plusz, kosz, koklusz, kapelusz, kalosz, klosz, lemiesz, bambosz, Miłosz, Mateusz, Mariusz, Łukasz, Amadeusz, Tadeusz, Tomasz, lekarz, młynarz  itp.

 

Ćwiczenia głosek szumiących w zdaniach:

Szymek ma szare kalosze.

Kasza dla ptaszków.

Pod szafą mieszkają myszy.

To nasza szkoła.

To szkolna szatnia.

Mama szyje na maszynie.

W koszyku są szyszki.

To nasza szkoła, a to szkolna szatnia.

W szatni na wieszakach wiszą płaszcze.

Szymek jest strasznym leniuszkiem.

 

 

INFORMACJA O GODZINACH DOSTĘPNOŚCI LOGPEDY DLA RODZICÓW:

WTORKI I CZWARTKI 9.00 – 9.30.

           Proszę o uprzedzenie o spotkaniu przez Panie nauczycielki poszczególnych grup.

ZAPRASZAM.